Büyük ölçekli girişimler ithalatta önde… İhracat ve ithalat büyük şirketlerin gölgesinde kaldı

TÜİK, girişim özelliklerine göre dış ticaret istatistiklerini yayımladı. İhracatın yüzde 43,4’ünü, ithalatın ise yüzde 55,5’ini büyük ölçekli girişimlerin gerçekleştirdiği ortaya çıktı. Girişimlerin yüzde 70,7’si tek ülkeden ithalat yaparken, sanayi sektöründeki girişimler ihracatının yüzde 46,7’sini Avrupa Birliği (AB 27) ülkelerine yaptı.

ANKARA (İGFA) – 2023 yılına ilişkin “Girişim Özelliklerine Göre Dış Ticaret İstatistikleri” yayımlandı.

Dış ticaret verileri ile iş kayıtları sisteminde yer alan girişimlerin ana faaliyet türü ve çalışan sayısı bilgileri eşleştirilerek, dış ticaret yapan girişimlerin özellikleri elde edilen verilere göre, 2023 yılında 139 bin 349 girişim ihracat, 252 bin 908 girişim ithalat yaptı. Yapılan eşleştirmede, ihracat ve ithalat yapan girişimlerin yaklaşık yüzde 100,0’ının bilgilerine ulaşıldığı kaydedildi. Bu girişimlerin toplam ihracatın ve ithalatın yaklaşık yüzde 100,0’ını gerçekleştirdiğini, ithalattaki girişim sayısındaki artışın da Basitleştirilmiş Gümrük Beyannamesi sistemindeki girişim sayısı artışından kaynaklandığının altı çizildi.

Toplam ihracatın yüzde 20,2’sini yapan 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin toplam ihracat yapan girişimlerin yüzde 69,4’ünü oluşturduğunu kaydederek, “İhracatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,5, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,8, 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 43,4 oldu” ifadelerini kullandı.

Toplam ithalatın yüzde 12,9’unu 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimler yaptı.

İthalatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 13,1, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,4 oldu.

Girişimin ana faaliyetine göre ihracatın yüzde 56,0’ını, ithalatın ise yüzde 46,8’ini sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler yaptı. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı yüzde 39,4, ithalattaki payı ise yüzde 39,3 düzeyinde gerçekleşti.

Sanayi sektörünün ihracatında 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimler yüzde 67,3 pay ile öne çıktı. Ticaret sektörünün ihracatında ise yüzde 88,8 pay ile 1-249 kişi çalışanı olan küçük ve orta ölçekli girişimlerin hâkimiyeti devam etti.

Sanayi sektörü ithalatında büyük ölçekli girişimler yüzde 78,1 pay ile öne çıktı. Ticaret sektöründe, büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 28,1, diğer sektöründe büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 56,9 payı oldu.

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ihracatlarının yüzde 46,7’sini AB 27 ülkelerine, yüzde 14,3’ünü Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ve  yüzde 14,0’ını AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine gerçekleştirdi. AB 27 ülkelerine yapılan ihracatın yüzde 64,0’ını sanayi, yüzde 32,9’unu ticaret, yüzde 3,1’ini ise diğer sektöründeki girişimler yaptı.

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ithalatlarının yüzde 32,7’sini AB 27 ülkelerinden, yüzde 25,9’unu Diğer Asya ülkelerinden, yüzde 16,5’ini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdi. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin en çok ithalat yaptığı ülke grupları sırasıyla yüzde 30,2 pay ile AB 27 ülkeleri, yüzde 27,9 ile Diğer Asya ve yüzde 23,5 ile AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri oldu.

İMALAT SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACATININ YÜZDE 57,8’İNİ SANAYİ SEKTÖRÜNDEKİ GİRİŞİMLER YAPTI

İmalat sanayi ürünleri ihracatının yüzde 57,8’ini ana faaliyeti sanayi olan girişimler, yüzde 37,9’unu ise ana faaliyeti ticaret olan girişimler gerçekleştirdi. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin yaptığı ihracatın ise yüzde 96,9’unu imalat sanayi ürünleri, yüzde 1,6’sını tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri, yüzde 1,1’ini de madencilik ve taşocakçılığı ürünleri oluşturdu.

İmalat sanayi ürünleri ithalatının yüzde 44,2’sini sanayi, yüzde 45,5’ini ticaret ve yüzde 10,3’ünü diğer sektörlerdeki girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin ithalatının yüzde 76,0’ını imalat sanayi ürünleri, yüzde 3,7’sini madencilik ürünleri, yine yüzde 3,7’sini ise tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri oluşturdu.

İHRACATIN YÜZDE 48,5’İNİ İLK 500 GİRİŞİM TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLDİ

İhracatın yüzde 48,5’ini, ithalatın ise yüzde 64,8’ini ilk 500 girişim yaptı. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim toplam ihracatın yüzde 8,1’ini, en çok ithalat yapan ilk 5 girişim ise ithalatın yüzde 14,1’ini gerçekleştirdi.

Sanayi sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı yüzde 14,1, ticaret sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı ise yüzde 10,3 oldu. Sanayi sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişiminin payı yüzde 19,0, ticaret sektöründe ise yüzde 13,7 oldu.

GİRİŞİMLERİN YÜZDE 70,7’Sİ TEK ÜLKEDEN İTHALAT YAPTI

Girişimlerin yüzde 49,5’i tek ülkeye ihracat yaparken, yüzde 14,4’ü iki ülkeye ihracat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeye ihracat yapan girişimlerin oranı yüzde 4,1 iken, bu girişimlerin ihracattaki payı yüzde 56,3 oldu.

Girişimlerin yüzde 70,7’si, tek ülkeden ithalat yaparken, yüzde 13,7’si iki ülkeden ithalat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeden ithalat yapan girişimlerin oranı yüzde 1,0 iken, bu girişimlerin ithalattaki payı yüzde 50,5 oldu.