Fosil yakıt üreten ülkeler ve şirketlerden, yoksul ülkelerin iklim krizinin etkileriyle başa çıkmalarına yardımcı olmak için yeni bir uluslararası fona ödeme yapmaları isteniyor.
İklim yatırım fonu, Kasım ayında Cop29 BM İklim Zirvesi'ne ev sahipliği yapacak olan Azerbaycan hükümeti tarafından kuruluyor.
İklim Finansmanı Eylem Fonu, fosil yakıt üreten ülkeler ve şirketlerden mali katkılar alacak ve bu parayı gelişmekte olan dünyada sera gazı emisyonlarını azaltan ve aşırı hava koşullarının etkilerine karşı direnç oluşturmaya yardımcı olan projelere yatırım yapmak için kullanacak.
Cop29 dönem başkanlığı baş müzakerecisi Yalchin Rafiyev şunları söyledi: “Geleneksel finansman yöntemlerinin iklim krizinin zorlukları karşısında yetersiz kaldığı kanıtlanmıştır, bu nedenle farklı bir yaklaşım benimsemeye karar verdik. Fon, fosil yakıt kullanan ülkelerin ve şirketlerin katkılarıyla oluşturulacak ve özel sektörü harekete geçirecek. Gelişmekte olan her ülke fondan para almaya uygun olacaktır."
Ancak fona yapılacak katkılar gönüllülük esasına dayanacak ve sera gazı emisyonlarından en çok sorumlu olan ülke ve şirketleri fona ödeme yapmaya zorlayacak bir mekanizma önerilmemekte.
Bu da bazı kampanyacıların talep ettiği fosil yakıtlar üzerindeki verginin oldukça gerisinde kalıyor.
Oil Change International adlı kampanya grubunun kamu finansmanı sorumlusu Bronwen Tucker şunları söyledi “Bu, Cop29'un adil, tam ve hızlı bir şekilde fosil yakıtların kullanımdan kaldırılması için sağlaması gereken güçlü yeni iklim finansmanı hedefinden ve ulusal planlardan tehlikeli bir şekilde uzaklaşmaktır.”
Bununla birlikte, Cop29'da fonun kurulması, BM iklim müzakerelerinde, dünyadaki sera gazı emisyonlarının büyük kısmını üreten fosil yakıt üreticisi ülkeler ve endüstrileri, yoksul ülkelerin iklim krizinden kaynaklanan sonuçların bedelini ödemelerine yardımcı olma sorumluluğuyla ilişkilendirmeye yönelik ilk girişimi temsil ediyor.
Fosil Yakıtların Yayılmasını Önleme Anlaşması Girişimi'nin küresel angajman direktörü Harjeet Singh konuyla ilgili olarak şunları söyledi "Gelişmekte olan ülkeler için yeni bir fonun duyurulması, fosil yakıt endüstrisinin sorumlu tutulmasına yönelik uzun süredir devam eden talepleri yankılasa da, gaz, petrol ve kömürün çıkarılmaya devam edilmesi için ücretsiz bir geçiş olarak hizmet etmemelidir.
“Fosil yakıt endüstrisi iklim krizine neden olmuştur ve geçiş sürecinin ve iklimin zararlarının karşılanması için yeterli cezaya çarptırılmalıdır.”
Azerbaycan fona sermaye sağlamak için en az 10 ülkeden ve büyük şirketlerden en az 1 milyar dolar arıyor. Merkezi Azerbaycan 'ın başkenti Bakü'de olacak fonun denetim kurulu, katkıda bulunanların temsilcilerinden oluşacak ve Dünya Bankası da dahil olmak üzere mevcut çok taraflı kalkınma bankalarından bağımsız olacak.
Tucker şunları söyledi: “Kirleticiler iklim suçlarının bedelini trilyonlar ölçeğinde ödemelidir, Büyük Petrol 'e karar alma yetkisi veren 1 milyar dolarlık gönüllü bir fonla değil. Fosil yakıt çıkarları, gerekli iklim çözümlerini bilerek ve sistematik olarak engellemiş, geciktirmiş ve baltalamıştır ve masada bir koltuğa sahip olmamalıdır."
Azerbaycan fona yapacağı katkı konusunda henüz net bir açıklama yapmadı, ancak bir katkı yapma sözü verdi. Henüz başka hiçbir ülke fona katılmadı.
Hibya Haber Ajansı
